فرصت‌های فینتک در پساکرونا
نگاهی ساده به دو دهه گذشته نشان از آن دارد که پس از هر بحران، فرصتی تازه برای ظهور قدرتمندتر برخی از کسبوکارهای دیجیتال فراهم شده است. برای نمونه سقوط ارزش سهام شرکت‌های اینترنتی در اوایل سال 2000 که معروف به سقوط دات کام بود، موجب پیدایش غول‌های فناوری نظیر گوگل شد. بحران مالی سال‌های 2008 و 2007 نیز خود موجب پیدایش فینتک شد. اما پرسش کنونی آن است که بحران کوید-19 ممکن است به کجا ختم شود و این امر چه پیامد و معنایی برای عملکرد فینتک‌های امروزی خواهد داشت؟
آنچه رویدادهای خطیر گذشته به ما می‌آموزد آن است که این تحولات افراد و رهبران را چنان متاثر می‌کنند تا وادار شوند که برای خروج از مشکلات و با استفاده از نوآوری‌ها، مدل‌های جدیدی تعریف کنند تا با واقعیت جدید تطابق یابند.
خود این بحران نیز تاکیدی دوباره بر اهمیت دیجیتال‌سازی و ترویج آن است. استفاده از دستگاه‌های ATM و پول نقد به طرز قابل‌توجهی کاهش یافته است و شعبات بانکی یا تعطیل هستند یا با کاهش ساعات کاری مواجهند.
در این روزها شرکت‌های فینتک در بهترین موضع برای جان به در بردن از طوفان قرار دارند چراکه ساختار و مدل‌های عملکرد آنان مناسب این اوضاع است. مجموع هزینه‌های عملیاتی برای یک فینتک ممکن است تا 70 درصد کمتر از یک بانک بزرگ با شبکه‌ای از شعب باشد. گرداندن سیستم فینتک‌ها ارزان‌تر و منعطف‌تر هستند و ساخته شده‌اند تا در برابر نوسان مقیاس کسب‌و‌کارها انعطاف نشان دهند.
تمامی این عوامل از نقاط قوت شرکت‌های فینتک هستند و در نتیجه می‌توان انتظار داشت که شاهد افزایش علاقه و تقاضا برای سرویس‌های مالی سریعی که فینتک‌ها ارائه می‌دهند، بود. شاید حتی برخی از بانک‌های بزرگ نیز به این مهم پی برده‌اند که شاید زیرساخت‌های دیجیتال لازم را در سراسر کسب و کار خود ندارند. در حالی که دریافت وام از بانک‌ها می‌تواند تا یک هفته زمان نیاز داشته باشد، اما این کار در برخی از فینتک‌ها طرف مدت چند ساعت انجام می‌شود. البته چالش‌هایی نیز در این زمان برای فینتک‌ها وجود دارند. برای نمونه انتظار می رود که ورود نقدینگی به پلتفرم‌های دیجیتال این استارت‌آپ‌ها به دلیل گرایش افراد به احتیاط بیشتر در زمان بحران کرونا، با کاهش مواجه شود و حتی برخی نیز ترجیح می‌دهند تا سرمایه خود را در بانک‌ها قرار دهند چراکه تصور می‌کنند در زمان بحران، بانک‌ها ایمن‌تر هستند. با این حال انتظار می‌رود که بازیگران اصلی حوزه فینتک بتوانند به سادگی این بحران را پشت‌سر بگذارند و پس از آن با قدرت بیشتری ظاهر شوند. تحقیقات جدیدی که در بریتانیا انجام شده است نشان می‌دهند که بیش از نیمی از فینتک‌ها نقدینگی لازم را برای حفظ خود از کاهش قابل‌توجه درآمد در ایام کرونا دارند و این زمان برای اغلب آنان بیش از 18 ماه است.
با این حال به تدریج که اقتصاد در حال تغییر موضع خود از «پاسخ به کرونا» به «بهبود از کرونا» است، فرصت‌های جدید نیز می‌توانند برای برخی از فینتک‌ها ایجاد شوند. پرسش کلیدی آن است که فینتک‌ها چگونه می‌توانند از ابزار و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود برای به دست آوردن فرصت‌های جدید آینده استفاده کنند. این ایام می‌تواند زمانی خوش‌یمن برای بزرگ اندیشیدن و اقدامات جسورانه باشد.
مهم‌ترین نگرانی البته آن است که شرایط مبهم این روزها را چگونه مدیریت کرد. اغلب فینتک‌ها نظیر دیگر بخش‌های سیستم مالی، بیش از حد درگیر پاسخ به بحران کرونا هستند و در تلاشند تا نقدینگی خود را از طریقه‌های متفاوتی نظیر دریافت پول از سرمایه‌گذاران، اقدامات صرفه‌جویانه نظیر تعدیل کارکنان و … حفظ کنند. به این دلیل که درآمد اغلب آنان از طریق کمیسیون‌ها بر تراکنش‌های مالی و تعداد آن حاصل می‌شود، یک استراتژی مهم در حال حاضر شاید آن است که بخش‌های زیادی از هزینه‌های خود را متغیر کنند و هزینه‌های ثابت را در کمترین حد نگه دارند.
از سوی دیگر، انعطاف عملیاتی نیز دیگر موضوع مهم است. فینتک‌هایی که وام اعطا می‌کنند هم‌اکنون با اشباع درخواست‌ها برای مجوز دیرکرد پرداخت اقساط و شکیبایی و نیز کمک به کسبوکارهای کوچک در راستای برنامه کاخ‌سفید در حفاظت از آنان مواجه شده‌اند. فینتک‌هایی که عملیات تراکنش‌ها را مدیریت می‌کنند نیز به دنبال سرمایه‌های جدید می‌گردند تا بتوانند با افزایش ظرفیت سیستم‌های پرداخت خود، از زیر بار این افزایش سرسام‌آور تقاضا سالم بیرون آیند.
فینتک‌هایی که در زمینه بیمه فعال هستند، حتی جلب توجه سرمایه‌گذاران سخت‌تر نیز خواهد بود چراکه تعداد زیادی از استارت‌آپ‌ها هم‌اکنون در بازار حضور دارند و از سوی دیگر نیز همزمان در تلاشند تا بتوانند هزینه‌های خود را در دوره کرونا مدیریت کنند.
فینتک‌های حوزه مسکن و مستقلات نیز به دلیل شرایط بازار و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی تحت تاثیر قرار گرفته‌اند و بسیاری از آن‌ها که سرمایه‌گذاری در مسکن را انجام می‌دهند وادار شده‌اند تا عملیات خود را متوقف کنند تا زمانی که بتوانند امکلاک خود را به فروش برسانند. برخی دیگر از این استارت‌آپ‌ها نیز برای جذب مشتری پیشنهادهای جذابی از تخفیف‌ها را ارائه می‌دهند.
در واقع هر یک از انواع فینتک‌ها در حال پاسخ به چالش‌های متفاوتی است. بسیاری از وام دهندگان آنلاین برای نمونه در حال سرسختانه‌تر کردن استاندارد‌های خود برای حفظ کیفیت ترازنامه‌های خود هستند و از این رو باید مدل‌های خود را تغییر و تطبیق دهند.
با این حال زمانی که اقتصاد بتواند با عبور از بحران کرونا در مسیر بهبود قرار گیرد، تقاضای افراد و کسب‌و‌کارها برای استفاده از کیف‌های الکترونیکی و پرداخت‌های دیجیتال، رشد سرسام‌آوری خواهند داشت. به‌علاوه این ویروس موجب افزایش نرخ جرم‌های سایبری و آنلاین نیز شده است و این به معنای آن است که فینتک‌هایی که ابزارها و فناوری جدیدی در مورد ایمنی خود ارائه خواهند داد می‌توانند با اقبال بیشتری روبه‌رو شوند.
همچنین با توجه به افزایش آگاهی و حساسیت‌ها نسبت به سلامتی، ممکن است ارتباط فزاینده‌ای نیز میان سرویس‌های مالی و خدمات بهداشتی ایجاد شود چراکه خانواده‌های بیشتری مایل به آن هستند تا بتوانند سلامت خود و دیگر اعضای خود را ارتقا و حفظ کنند. این می‌تواند یک بخش جذاب و جدید برای آن دسته از شرکت‌های فینتکی باشد که در زمینه بیمه فعالیت می‌کنند. اگرچه عبور از این دریای طوفان‌زده امری دشوار خواهد بود احتمالا تلفاتی نیز از فینتک می‌گیرد، اما پس از این طوفان، با توجه به افزایش تمایلات به تجارت آنلاین، فرصت‌هایی فراوانی برای فینتک ایجاد خواهد شد تا نقش رهبری را در صنعت خدمات مالی عهده‌دار شود.